Katten worden vaak gezien als onafhankelijke, mysterieuze wezens die hun eigen weg volgen. Toch is de band die ze met mensen ontwikkelen vaak diepgaand en vol emoties. Als je een kat hebt, weet je waarschijnlijk dat ze niet alleen als huisdier fungeert, maar ook als een volwaardig lid van je gezin. Katten kunnen liefde en genegenheid tonen, hun emoties delen, en zelfs zorgen voor een gevoel van comfort en kalmte voor hun eigenaar. Maar hoe zit het met de wetenschap achter deze bijzondere band? Wat gebeurt er in de hersenen van een kat en de mens die deze emotionele verbinding mogelijk maakt?
In dit blog onderzoeken we de wetenschap achter de emotionele relatie tussen katten en mensen en hoe deze band tot stand komt.
1. De chemie van verbondenheid: Oxytocine
Oxytocine, ook wel het “knuffelhormoon” genoemd, speelt een belangrijke rol in de band tussen katten en mensen. Dit hormoon wordt vaak geassocieerd met gevoelens van liefde, vertrouwen en verbondenheid. Het komt vrij wanneer mensen elkaar aanraken, een emotionele verbinding maken of samen tijd doorbrengen. Maar wat blijkt? Oxytocine komt ook vrij wanneer katten tijd doorbrengen met hun eigenaar, en vice versa!
Onderzoek heeft aangetoond dat zowel katten als hun eigenaren een verhoogd niveau van oxytocine ervaren tijdens positieve interacties. Het simpele feit dat je kat zich op je schoot nestelt, je aaien of met haar speelt, kan een boost aan dit “liefdeshormoon” geven, wat zowel bij jou als bij je kat gevoelens van geluk en veiligheid creëert. Deze chemische reactie bevordert niet alleen een emotionele band, maar helpt ook bij het versterken van het vertrouwen tussen kat en eigenaar.
2. Socialisatie en hechting
Katten zijn sociale dieren, maar hun niveau van socialisatie verschilt sterk van bijvoorbeeld honden. Bij katten komt de hechting vaak tot stand op een subtiele, geleidelijke manier. Als kittens opgroeien, ontwikkelen ze hechting aan hun moeder en andere broertjes en zusjes. Dit hechtingsgedrag is niet alleen beperkt tot de vroege jeugd. Katten kunnen ook een diepe emotionele band ontwikkelen met hun eigenaren, vooral als ze als kitten in een zorgzame en liefdevolle omgeving zijn opgegroeid.
Een van de manieren waarop katten deze band met mensen ontwikkelen, is door het zogenaamde “veiligheidszoekende” gedrag. Dit gedrag is vergelijkbaar met wat kinderen doen: ze zoeken comfort bij hun moeder of verzorgers wanneer ze zich onveilig voelen. Katten vertonen ditzelfde gedrag tegenover hun eigenaren. Als je kat naar je toe komt voor aandacht, aait of zich in je nabijheid nestelt, kan dit een manier zijn om zich veilig en gerustgesteld te voelen, vooral in nieuwe of stressvolle situaties.
3. Het belang van gezichtsherkenning
Katten hebben een indrukwekkend vermogen om gezichten te herkennen, en dit speelt een grote rol in hun emotionele band met mensen. Net als mensen, kunnen katten leren om individuele gezichten te onderscheiden. Dit betekent dat je kat niet alleen reageert op je geur of stem, maar ook op je uiterlijk. Ze zullen je gezicht herkennen en kunnen zich emotioneel verbonden voelen door de dagelijkse interacties en het vertrouwen dat je hebt opgebouwd.
Er is ook bewijs dat katten de gezichtsuitdrukkingen van hun eigenaar kunnen lezen. Ze kunnen zien wanneer je glimlacht of wanneer je gefrustreerd bent, en passen hun gedrag daarop aan. Dit maakt de interacties met je kat niet alleen gebaseerd op geluiden en geuren, maar ook op visuele signalen die helpen om de emotionele verbinding te verdiepen.
4. Katten en hun vermogen om emoties te begrijpen
Katten hebben niet dezelfde manier van communiceren als mensen, maar ze zijn bijzonder goed in het herkennen van menselijke emoties. Er is veel onderzoek gedaan naar het vermogen van katten om het emotionele welzijn van hun eigenaar te begrijpen. Studies hebben aangetoond dat katten in staat zijn om de stemmingen van mensen te herkennen en hun gedrag daarop aan te passen. Als jij verdrietig bent, kan je kat zich op een rustige plek nestelen of dicht bij je blijven, wat aangeeft dat ze zich bewust is van je emoties en een bron van comfort voor je wil zijn.
Dit vermogen om emoties van mensen te begrijpen, maakt katten geweldige metgezellen voor mensen die zich eenzaam voelen of in een moeilijke periode zitten. Ze bieden een stille, maar constante aanwezigheid die troostend kan zijn.
5. Lichamelijke aanraking en bonding
Lichamelijke aanraking is van groot belang voor de emotionele band tussen katten en mensen. Katten gebruiken aanrakingen als een manier om affectie te tonen. Dit gebeurt niet alleen door te knuffelen of te spinnen, maar ook door het zogenaamde “kopjes geven” of wrijven van hun gezicht tegen je hand of gezicht. Dit gedrag, bekend als “bunting”, is een manier voor katten om hun geur op je achter te laten en je als “veilig” te markeren.
Deze fysieke interactie heeft niet alleen een praktisch doel voor de kat (het markeren van haar territorium), maar bevordert ook de emotionele band tussen jou en je kat. De aanraking stimuleert de afgifte van oxytocine, wat zowel voor jou als voor je kat gevoelens van welzijn en tevredenheid creëert.
6. De rol van de kat als gezelschapsdier
Katten kunnen op veel verschillende manieren als een bron van emotionele steun fungeren voor hun eigenaar. Ze bieden gezelschap, verlichten stress, en helpen bij het verminderen van gevoelens van eenzaamheid of depressie. Het ritme van het verzorgen van een kat – het voeden, spelen en verzorgen van haar – creëert een routine en biedt structuur in het dagelijks leven. Dit kan vooral belangrijk zijn voor mensen die worstelen met mentale gezondheidsproblemen, zoals angst of depressie. De kat wordt een constante bron van steun, die bijdraagt aan een gevoel van stabiliteit.
Er is zelfs bewijs dat het aaien van een kat kan helpen om stress te verlagen en de bloeddruk te verlagen. Het kalmerende effect van katten kan ook een positieve invloed hebben op het algemene welzijn van hun eigenaar, wat de emotionele band versterkt.
7. De geest van de kat: gevoelens en emoties
Katten hebben net als mensen een breed scala aan emoties. Ze kunnen zich gelukkig, nieuwsgierig, boos of angstig voelen, en ze communiceren deze gevoelens met hun lichaamstaal, vocalisaties en gedragingen. Hun vermogen om emoties te ervaren, betekent dat ze niet alleen objecten van zorg zijn, maar ook wezens met hun eigen gevoelens. Deze gevoeligheid speelt een grote rol in hun emotionele band met mensen.
Katten kunnen bijvoorbeeld rouw of verlies ervaren wanneer ze afscheid nemen van een huisgenoot of een andere kat. Dit kan zich uiten in gedragingen zoals het zoeken naar de persoon of het vaker terugtrekken. Het is een bewijs van hoe katten emoties ervaren en hoe belangrijk hun relatie met hun menselijke metgezellen voor hen is.
